Ջրային ռեսուրսների սուղությունը և հողի որակի փոփոխությունները դառնում են լուրջ մարտահրավերներ Հայաստանում գյուղատնտեսության համար։ Այս իրավիճակում IADAAM ծրագիրը առաջարկում է լուծում՝ կաթիլային ոռոգման համակարգերի ներդրում Արարատի մարզի ֆերմերական տնտեսություններում։ Մոդելային այս մոտեցումը միավորում է ջրի խնայողությունը, տեխնոլոգիական նորարարությունը և գյուղական համայնքների աջակցությունը։ Այս մոդելը կարող է օգտակար լինել Հայաստանի համար՝ ջրային պաշարների արդյունավետ օգտագործման տեսանկյունից և կարող է խթանել տեղական տնտեսության զարգացումը ու ֆերմերների ներգրավումը։
Վեդիի և Արտաշատի ֆերմերները հայտնել են, որ ոռոգման ջրօգտագործումը կրճատվել է մինչև 40-60%՝ համեմատած ավանդական մեթոդների հետ։ Բույսերն ստանում են սնուցող լուծույթ կաթիլների միջոցով, ինչը թույլ է տալիս պահպանել նյութային բալանսը և նվազեցնել մոլախոտերի տարածումը։ Հողի էրոզիան նվազել է՝ երբ ջուրը ներկայանում է ավելի հսկվող տեմպերով։ Ներդրված համակարգերը հարմար են բլրոտ և անհարթ տարածքների համար, ընդլայնելով գործողության միջավայրը և բարձրացնելով ոռոգման արդյունավետությունը։
Կաթիլային ոռոգման համակարգերը հնարավորություն են տալիս ջրի սպառումը նվազեցնել 40-60%-ով՝ համեմատած ավանդական մեթոդների հետ։ Տեղական պայմաններին հարմարեցված լուծումները, ինչպես անհարթ ռելիեֆում կիրառվող կաթիլային ոռոգումը, մեծացնում են իրականացումը և ընդունելիությունը։ Ոռոգման արդյունավետության բարձրացման շնորհիվ բերքատվությունը բարելավվել է, իսկ հողի որակը և շրջակա միջավայրի վիճակը դրական փոփոխությունների են ենթարկվել։ Այս մոտեցումը խթանում է տեղական տնտեսությունը, ֆերմերների զբաղվածությունը և ապահովում է կայուն և պատասխանատու գյուղատնտեսական զարգացում։
Կաթիլային ոռոգումը ցույց է տալիս, որ գյուղատնտեսությունը կարող է զարգանալ՝ օգտագործելով ժամանակակից տեխնոլոգիաներ, պահպանելով ջրի պաշարները և հողի որակը։ Այս մոդելը հատկապես օգտակար է Հայաստանի համար՝ ապահովելով ջրային ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործում, երիտասարդ ֆերմերների ներգրավում և տեղական տնտեսության կայուն զարգացում։ Եթե այս համակարգերը ավելի լայն ճանաչում ստանան և աջակցվեն պետական ու մասնավոր հատվածների կողմից, դրանք կարող են նշանակալի քայլ լինել գյուղատնտեսության և կայուն զարգացման ուղղությամբ։
Հոդվածը պատրաստեցին Շիրակի տարածաշրջանային պետական քոլեջի ուսանողներ Աշոտ Գրիգորյանը, Անուշիկ Բաբուջյանը, Միլենա Ծերունյանը, Սուսաննա Նիկոլյանը, Մարիամ Կատայանը։
