Պաշտպանական ռազմավարությունները կիրառվում են այն դեպքերում, երբ կազմակերպությունը հայտնվում է ճգնաժամային իրավիճակում կամ բախվում է լուրջ դժվարությունների: Գոյատևումն ապահովելու և անկումը կասեցնելու նպատակով ղեկավարությունը ձեռնարկում է կտրուկ միջոցառումներ, որոնք հաճախ ենթադրում են բիզնեսի վերակազմավորում:
Առանձնացվում են պաշտպանական ռազմավարության երեք հիմնական տեսակներ.
1. Գործունեության կրճատում (Retrenchment)
Սա ենթադրում է ծախսերի և ակտիվների նվազեցում՝ ընկերության վաճառքների կամ շահույթի անկումը կանգնեցնելու նպատակով: Սա հաճախ անվանում են նաև «գոյատևման ռազմավարություն», երբ կազմակերպությունը փորձում է վերականգնել իր կենսունակությունը՝ հրաժարվելով ոչ արդյունավետ ռեսուրսներից:
Օրինակ՝ IBM. 1990-ական թվականներին IBM-ն իրականացրեց զանգվածային կրճատումներ և ռազմավարական տեղաշարժ կատարեց՝ վնասաբեր սարքավորումների արտադրությունից անցնելով դեպի առավել շահութաբեր ՏՏ ծառայությունների և խորհրդատվության ոլորտներ:
2. Օտարում կամ ստորաբաժանումների վաճառք (Divestiture)
Այս ռազմավարությունը ենթադրում է կազմակերպության որևէ ստորաբաժանման կամ բիզնեսի մի մասի վաճառք: Սա արվում է հիմնական գործունեության վրա կենտրոնանալու կամ ոչ շահութաբեր հատվածներից ազատվելու նպատակով:
Օրինակ՝ Procter & Gamble (P&G). Ընկերությունը վաճառեց Duracell մարտկոցների բրենդը Berkshire Hathaway-ին: Սա ռազմավարական քայլ էր՝ ուղղված ոչ հիմնական բրենդների օտարմանը և առավել շահութաբեր ապրանքատեսակների (օրինակ՝ Tide կամ Pampers) վրա կենտրոնանալուն:
3. Լուծարում (Liquidation)
Սա բիզնեսի դադարեցման վերջնական փուլն է, որը ենթադրում է ընկերության բոլոր ակտիվների վաճառք՝ դրանց իրական արժեքի չափով: Լուծարումն ընտրվում է այն դեպքում, երբ այլևս հնարավոր չէ փրկել կազմակերպությունը:
- Օրինակ՝ Blockbuster Video. Չհարմարվելով թվային դարաշրջանի և սթրիմինգային ծառայությունների (ինչպիսին է Netflix-ը) պահանջներին՝ Blockbuster-ը ստիպված եղավ լուծարվել՝ վաճառելով իր ակտիվները և փակելով բոլոր սպասարկման կետերը:
Պաշտպանական ռազմավարությունները ոչ թե ձախողման, այլ ռազմավարական վերակողմնորոշման գործիքներ են, որոնք թույլ են տալիս պահպանել կազմակերպության արժեքավոր ռեսուրսները: