TerraCycle-ը ամերիկյան ընկերություն է, որը գործում է ոչ միայն ԱՄՆ-ում, այլև միջազգային մակարդակով։ Այն զբաղվում է այնպիսի թափոնների վերամշակմամբ, որոնք սովորաբար անտեսվում են՝ օրինակ՝ ատամի խոզանակներ, սուրճի պարկեր, փաթեթավորումներ և գրասենյակային պլաստիկ։ Ընկերության հիմնական նպատակն է վերացնել «թափոն» հասկացությունը՝ դրանք վերածելով նոր և օգտակար արտադրանքների։
Հաջողված փորձի օրինակ
TerraCycle-ը համագործակցում է խոշոր բրենդների, դպրոցների և համայնքների հետ՝ կազմակերպելով թափոնների հավաքման լայնածավալ ծրագրեր։ Հավաքված նյութերը վերամշակվում են և վերածվում օգտակար իրերի՝ օրինակ՝ նստարանների, պայուսակների, այգու կահույքի կամ խաղահրապարակների տարրերի։
Ընկերությունը համագործակցում է նաև միջազգային հայտնի բրենդների հետ, ինչպիսիք են Colgate, Nestlé, Procter & Gamble, որոնք ներդրումներ են անում իրենց արտադրանքների փաթեթավորումների վերադարձի և վերամշակման ծրագրերում։ TerraCycle-ը տարեկան վերամշակում է հարյուր հազարավոր կիլոգրամ թափոն՝ դրանով զգալիորեն նվազեցնելով աղբավայրերի բեռը և դառնալով գլոբալ էկո-շարժման առաջամարտիկ։
Ազդեցությունը
Էկոլոգիական ազդեցություն․
1. Նվազում է այնպիսի թափոնների քանակը, որոնք սովորաբար չեն վերամշակվում (օրինակ՝ ատամի խոզանակներ, սուրճի պարկեր, փաթեթավորումներ)
2. Կրճատվում է աղբավայրերի և այրման գործարանների բեռը, կանխվում է պլաստիկի հայտնվելը բնության մեջ։
3. Խթանվում է շրջանաձև մտածողություն սպառողների շրջանում՝ ձևավորելով գիտակցություն, որ գրեթե ամեն ինչ կարելի է վերամշակել։
4. Նվազում են արտանետումները և բնապահպանական ռիսկերը՝ կապված թափոնների այրման և պլաստիկի ապակազմավորման հետ։
Տնտեսական ազդեցություն․
1. Բացվում են նոր շուկաներ՝ թափոնների վերամշակման և դրանցից նոր արտադրանք ստեղծելու համար։
2. Խոշոր բրենդների մասնակցությունը (Colgate, Nestlé, Procter & Gamble) խթանում է ներդրումները կայուն արտադրության և նորարարական տեխնոլոգիաների մեջ։
3. Ստեղծվում են նոր աշխատատեղեր և զարգանում է վերամշակման ոլորտը՝ որպես ինքնուրույն և եկամուտ ապահովող բիզնես մոդել։
4. Կայուն զարգացման այս մոտեցումը երկարաժամկետ առումով նպաստում է տնտեսական և բնապահպանական շահերի համադրմանը։
Եզրակացություն
TerraCycle-ի փորձը վկայում է, որ «թափոնը» կարելի է դիտարկել ոչ թե որպես խնդիր, այլ որպես նոր ռեսուրս։ Այս մոդելը ցույց է տալիս, թե ինչպես կարելի է համատեղել էկոլոգիական պատասխանատվությունը և տնտեսական շահը՝ ստեղծելով համակարգ, որտեղ նույնիսկ ամենափոքր և անպետք թվացող իրերն ունեն երկրորդ կյանք։
Հոդվածը պատրաստեցին Ապարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ավագ դպրոցի աշակերտներ Նարեկ Նահապետյանը, Լյովա Հայրապետյանը, Հայկազ Ղազարյանը, Դավիթ Մանուկյանը։
